Олардың арасында Бөрлі ауданының барлық балаларына тегін қызмет көрсететін «Облыстық балалар стоматологиялық емханасы» бар.

2024 жылдың 2 желтоқсанында БҚО мамандандырылған ауданаралық экономикалық соты шешім шығарып, Ақсай қаласының төрт кәсіпкерін 10-ықшамаудандағы 21-үйдің бірінші қабатындағы нысандарынан айырды. Олар бұл нысандарды көпқабатты үйдің құрылысшысы – «Бірлік» ЖШС-нің құрылтайшысы Эльмира Қонеевадан сатып алған.

Сот шешімі бойынша, 2019 жылдың маусымында және 2020 жылдың қаңтарында «Бірлік» ЖШС-нен Эльмира Қонееваға жеке тұлға ретінде осы үйдегі 8 дүкенді қарапайым жағдайда тегін сыйға беру жүзеге асырылған. 2020 жылдың ақпанында «Бірлік» ЖШС-не қатысты қайта құрылымдау ісі қозғалды, себебі компанияның 1 миллиард теңгеден астам кредиторлық берешегі болды. 2020 жылдың сәуірінде компанияның төлем қабілеттілігін қалпына келтіру үшін қайта құрылымдау процесі басталды.

Соған қарамастан, 2020 жылдың 15 желтоқсанынан 2021 жылдың 19 қарашасына дейін Эльмира Қонеева төрт кәсіпкерге төрт нысанды сатқан. Жарты жылдан кейін тағы төрт нысанды қызы Нұршат Қонейге сатып жіберген. Барлық мәмілелер нотариустармен расталып, кәсіпкерлер бұл жылжымайтын мүлікті сатып алу үшін несие алған.

Сатып алынғаннан кейін кәсіпкерлер нысандарын жөндеп, бизнесін іске қосқан. «Омар Маркет» ЖШС-нің директоры Алмат Жұмабеков нысанды 37 миллион теңгеге (30 миллион теңгесі банктен алынған несие, 7 миллионы жеке қаржысы) сатып алғанын айтты. Жөндеуге және жабдықтауға тағы 20 миллион теңге салып, «Бәйтерек» супермаркетін ашқан.

«Айка» дүкенінің иесі Айнам Ибрашева нысанды сатып алу үшін автокөлігін сатып, несие алған.
— Мен бұл нысанды 17 миллион теңгеге сатып алдым, ал жөндеу мен тауар сатып алуға тағы 8 миллион теңге жұмсадым. Бұл дүкен – менің табыс табуымның жалғыз көзі, – дейді кәсіпкер.

2022 жылы күйеуі қайтыс болған Айнам қазір үш жасар қызын жалғыз өзі тәрбиелеп, төрт жұмысшысы бар дүкенін басқарып отыр.

Бұл үйдегі әлеуметтік маңызы бар нысан – балалар стоматологиялық емханасы. Оның директоры Руслан Темірғалиев нысанды 15 миллион теңгеге мемлекет қолдауымен сатып алғанын айтты. Сонымен қатар, заманауи жабдықтарға 40 миллион теңге жұмсалған. 2021 жылы ашылған емхана бір жылда Ақсай қаласы мен Бөрлі ауданының 8 мыңнан астам баласына стоматологиялық қызмет көрсеткен.

— Біз міндетті медициналық сақтандыру аясында 18 жасқа дейінгі балаларға тегін стоматологиялық көмек көрсетеміз. Егер біз бұл нысанды жоғалтсақ, Бөрлі ауданы стоматологиялық көмексіз қалады, – деп түсіндірді Темірғалиев.

Нұршат Қоней анасы Эльмира Қонеевадан 7,5 миллион теңгеге 4 нысан сатып алып, оларға жөндеу жүргізу үшін 50 миллион теңге несие алғанын айтты. Қазіргі уақытта бұл нысандар жалға берілген.

Заңды түрде бизнес жүргізу үшін жылжымайтын мүлік сатып алған кәсіпкерлер не себепті өз мүлкінен айырылуы мүмкін екенін бір кәсіпкердің заңгер Олеся Турғамбекова түсіндірді.

Оның айтуынша, Аксай қаласындағы 10-шы микроаудандағы №21 үйдің бірінші қабатында жобалау бойынша коммерциялық орындар көзделген. Бұл объектілерді сатып алған адамдар барлық мәмілелерді нотариалды түрде ресімдеді, банктерде несиелер алды, барлық тексерулерден өтті.
Үш жыл өткен соң, яғни 2024 жылғы 29 мамырда «Бірлік» ЖШС банкрот деп танылды. Несие берушілер (кәсіпорынның қарызы бар адамдар) банкроттық басқарушыны тағайындады, ол ЖШС мүлкін іздей бастады, қарызды өтеу үшін.

Ең бастысы, «Бірлік» ЖШС-нің үлкен базасы мен жер учаскесі бар, техникасы бар, бірақ оны бағалау, жалға алу мерзімін ұзартып, сату арқылы қарызды өтеу орнына банкроттық басқарушы өткен мәмілелерді іздеуге кірісті, өйткені заң бойынша банкротқа жатқызылған компанияның үш жыл ішінде мүлік сатылымы жарамсыз деп танылады. Заңгер Турғамбекова банкроттық басқарушы өзінің өкілеттіктері шегінде қазіргі уақытта базаның жалға алу мерзімін ұзартып, оны бағалап, сатуға шығара алатынын айтады.

Бірақ олар оңай жолды таңдады, азаматтар үшін үкіметке сұрау жолдады, нәтижесінде «Бірлік» ЖШС құрылтайшысы Эльмира Конееваның осы коммерциялық орындарға қатысты сыйға тарту шарттарын өз атына рәсімдегенін және бір жылдан кейін үшінші тұлғаларға сату шарттарын жасағанын анықтады. Бұл ақшалар «Бірлік» ЖШС-не түсуі керек еді, бірақ компания ештеңе алмады, керісінше зиянға ұшырады. Әрине, банкроттық басқарушы бұл мәмілені қайтарымсыз беру деп танып, ЖШС мүлкін шығару құқығына ие. Егер сот бұл мәмілені жарамсыз деп таныса, барлық келесі мәмілелер заңсыз деп танылады. Сонымен, бұл үйдегі коммерциялық орындарды сатып алған адамдардың барлығына қатысты мәмілелер жарамсыз деп танылады, және бұл барлық 8 адамның жағдайында солай болады, - деді Олеся Турғамбекова. Заңгер банкроттық басқарушының қызметі барысында уәкілетті орган оған мүлік сатуға тыйым салу туралы бірнеше ескертулер жібергенін атап өтті.

Банкроттық басқарушы Астана қаласынан келді. Оның ұшулары, тұратын жері және басқа да шығындары үлкен, ал бізде Оралда жұмыссыз отырған көптеген басқарушылар бар, - деді Турғамбекова.
Заңгер сатып алған кәсіпкерлердің заңды меншік иелері екенін ерекше атап өтті.

Сот бұл мүліктің жағдайын ескерген жоқ, ол бастапқы жөндеу деңгейінде сатылды, ал қазір ол кәсіпкерлердің қарыз қаражаты арқылы үлкен инвестициялармен жұмыс істейтін бизнеске айналды. Яғни, қазіргі уақытта кәсіпкерлер өз мүлкімен қатар кепіл мүлкін де жоғалтуда, - деп қорытындылады Олеся Турғамбекова.

«Бірлік» ЖШС құрылтайшысы Эльмира Конееваның қызы және №21 үйдегі 4 коммерциялық орынның сатып алушысы Нұршат Конееваның айтуынша, бұл көпқабатты үй 2015-2016 жылдары салынған.

Алғашқы қабаттары коммерциялық болды, олар бастапқыда ЖШС-ке тиесілі. 2018-2019 және 2019-2020 жылдары осы орындар «Бірлік» ЖШС-дан құрылтайшы Эльмира Бораншаевнаға сатылды. Неліктен сатылды? Себебі «Бірлік» ЖШС-інде банктік кредиттік желі болған, ол құрылтайшының салған қаражаты арқылы алдын ала өтелді, яғни құрылтайшы ЖШС-ден дивиденд алатын немесе ақшасын салатын, сонымен бірге кредиттік желіні өтегеннен кейін ол ЖШС-ден мүлікті алды, - деді Нұршат Конеев. Нұршат Конееваның айтуынша, сот процесі кезінде банкроттық басқарушының мүдделерін адвокат Зағир Вагапов қорғады, ол қылмыстық іс бойынша 2020 жылдан 2023 жылдың қаңтарына дейін оның әкесін – «Бірлік» ЖШС бұрынғы иесі Аманжол Конеевті қорғаған.

– Ол біздің барлық отбасы құпияларымызды, мүлкіміздің бар екенін білді, ол бәрін білді. Бұл біз сенген адам еді. Қазақстан Республикасы Конституциясының 13-бабында адвокат – бұл құқықтық көмек көрсететін адам деп көрсетілген, кәсіпкерлік қызметпен емес, сот процесінде адал сатып алушылардың мүлкі тәркіленетін жағдайда 3,5 миллион теңге алатын адам, – деді Нұршат Конеевa.

Айта кету керек, Нұршат Конеевa сотта адвокат Зағир Вагаповты қақтығыс болатын мүдделер негізінде іс жүргізуден аластату туралы өтініш жасаған, бірақ сот қылмыстық іс пен мүлікті қайтару туралы азаматтық істің арасындағы байланыс жоқ деп тапқан.

Нұршат Конеевaның айтуынша, «Бірлік» ЖШС-нің Уральск қаласында Жақсыгулова көшесі 1/3 мекен-жайында екі өндірістік базасы бар.

– Қазіргі таңда бұл өндірістік базалар сипатталмаған, бүгінде ЖШС-те баланстық құны шамамен 2 миллиард теңге болатын мүлік бар. Нақты айтқанда, 2020 жылғы 21 ақпандағы салық тексерулері бойынша актілер бойынша қарыз бар, оны реабилитациялық басқарушы мен ЖШС бухгалтері жасырып отыр, мүліктің мемлекет пайдасына сатылуына жол бермес үшін. Бұл сома шамамен 672 миллион теңгені құрайды. Қазір бухгалтер Эльмира Ермекқызы мен реабилитациялық басқарушы Бейбит Альжанов ЖШС «Бірлік»-ке 100 миллион теңге жалақы төлеу туралы талап қояды, яғни әрқайсысына 20-25 миллион теңге жалақы ретінде төлеу қажеттігі туралы айтады, – деді Нұршат Конеевa.

Реабилитациялық басқарушы Бейбит Альжанов Нұршат Конеевaның айыптауларына қатысты былай деп мәлімдеді: «Олар жағдайды асқындырып көрсетеді, шындықты ашып айтпайды. Қазіргі таңда ЖШС-тің қарызы шамамен 1,2 миллиард теңге, банкроттыққа дейін бұл сома 1,5 миллиард теңге болған еді. Бірінші база бойынша құқықтық құжаттар тапсырылған жоқ, екінші база бойынша аренда мерзімі өткен – құжаттар дұрыс емес еді. Тіпті базалар бағалансашы да, бұл соманың барлық қарызды жабуға жетпейтіні айдан анық. Бұл мүлік 2019 жылдың желтоқсанында реабилитация басталмас бұрын алынған (№21 үйдегі пәтерлер туралы айтылып отыр – авт.), құрылтайшы кәсіпорынның реабилитацияға барылатынын біліп, мүлікті үшінші тұлғаларға сатты. Егер мүлік реабилитация басталғанға дейін 3 жыл бұрын сатылған болса, әсіресе төмендетілген бағамен немесе қайтарымсыз берілсе, ол қайтаруға жатады. Мұнда заң бұзылған, заңда мүлікті қайтару қажет екені анық көрсетілген, олар мүлікті бастапқы активтерге қайтарған. Олар сатып алғандар – зардап шеккендер, олар сатушыларға, яғни Конеевa Эльмираға жүгінуі керек. Мен олардың бизнесі зардап шеккенін түсінемін, бірақ заңға қарсы әрекет ету мүмкін емес», – деп мәлімдеді Бейбит Альжанов.

Бейбит Альжановтың айтуынша, «Бірлік» ЖШС бұрынғы иесінің нұсқауымен, оны реабилитациялық басқарушы ретінде тергеу ісіне қатыстырмаған.

– Олар менің 100 миллион теңге алғанымды жазып, маған қылмыстық іс ашты, бірақ ештеңе дәлелдей алмады. 2022 жылдың маусымынан бастап мені тергеу жұмыстарына қатыстырмаған, және бір жарым жыл бойы мен өз міндеттерімді орындауға мүмкіндік алған жоқпын, осы бір жарым жылда уәкілетті орган мені реабилитация жоспарын орындамау үшін жазалап, мен 1 миллион теңге айыппұл төледім. Бұдан кейін уәкілетті орган маған хат жіберіп, несие берушілермен жиын өткізуім және банкроттыққа жіберуім қажет екенін тапсырды. 2 қыркүйекте жиын өткізілді және банкроттық жарияланды. Банкроттық жарияланған кезде, базаға барған кезде бәрі тонап кеткен екен. Мен сотқа жүгініп, бұл мүлікті іздей бастадым. Маған банкроттық басқарушыдан мен бірге бұл мүлікті саттым деп айтылды, бірақ мен бір жарым жыл бойы ол жерде болмағанымды дәлелдеп отырмын. Мүлік сонда қалды. 2024 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша мүлік базада қалған. Оларды өздері жасаған, енді бәрін бір-біріне жапсырады. Олар жасаған барлық объектілер аяқталмаған және адал орындаған жоқ, – деді Бейбит Альжанов.

Адвокат Зағир Вагапов Нұршат Конеевaның өзіне бағытталған айыптауларына да пікір білдірді.

– Мен ресми түрде «Бірлік» ЖШС мүддесін келісімшартқа сәйкес қорғадым, қазіргі таңда да сол ЖШС мүддесін қорғаймын. Бұл жерде Аманжол Конеевтың қандай қатысы бар, егер ЖШС-тің құрылтайшысы Эльмира Конеевa болса? Тағы бір маңызды нәрсе, сот мүдделер қақтығысына қатысты бағасын берді және Конеевa Нұршаттың өтініші қанағаттандырылмады, өйткені мүдделер қақтығысын байқамады, – деді ол.

Банкроттық басқарушы Бахтияр Нұртазин ЖШС «Бірлік» базалары мүлік массасына енгізілгенімен, бағаланбағанын айтты, себебі құжаттар болмаған. Өткен жылдың күзінде көшірмелері алынғанымен, мүлік сатылымы құрылтайшының шағымы бойынша мемлекеттік кірістер департаментінің тексерісінің тоқтатылуына байланысты кейінге қалдырылған. Осыған байланысты бағалау жүргізілмеді, себебі оның әрекет ету мерзімі – алты ай, ал мүлікті аукцион арқылы сату белгісіз уақыт алады. Қазіргі таңда тексеріс аяқталды және бағалау жүргізілетін болады. Мүлік, оның ішінде Ақсаудағы 8 коммерциялық орындар, «Бірлік» ЖШС мүлік массасына қайтарылуға жатады, өйткені мәмілелер заңсыз деп танылды. Компания құрылтайшысы бұл орындарды өз атына сыйға тартқан, содан кейін оларды сатқан, бұл заң бойынша реабилитация алдында активтерді шығарған деп есептеледі.

– Мұндай мәмілелерді банкроттық басқарушы анықтап, сотқа талап қоюға міндетті. ЖШС қарызы 1 миллиард 179 миллион теңгені құрайды, және базаның бағалануы да бұл соманы жабуға жетпейді. Базадан басқа екі қосымша жер учаскесі бар, олардың біреуі мерзімі өткен арендамен. Арнайы техника факті бойынша жоқ, тек аз ғана техника база аумағында сақтаулы. Басқа техниканың қайда екенін білмейміз, оған полицияға арыз жазылған, – деді Бахтияр Нұртазин.

Бахтияр Нұртазин қазіргі уақытта бұл іске Уральск қаласынан басқа банкроттық басқарушының тағайындалғанын айтты.

«Бірлік» ЖШС бухгалтері Эльмира Ермекқызы да Нұршат Конеевaның айыптауларына пікір білдірді. Оның айтуынша, оны құқық қорғау органдары тергеуге шақырған және барлық айыптаулар тексерілген.

– Мен осы бос сөздерден шаршадым, бәрі маған тиіп тұр. Егер мені сотқа немесе тергеу хаттамасына шақырса, өтінемін, мен бәрін ашық айтамын. Құқық қорғау органдарында бәрі бар. Барлық тексерулер жүргізілген, бәрі тексерілді. «Маған қорқатын ештеңе жоқ», – деді ол.

Қазір №21 үйдің 10-шы мөлтек ауданында орналасқан коммерциялық орындарды адал сатып алған барлық азаматтар ЗКО сотына апелляциялық шағым түсіріп, бірінші инстанция сотының шешімін өзгертуін сұрап отыр.

Айта кетейік, осы жағдай туралы Бурлин ауданның әкімі Еркебұлан Ихсанов та біледі.

– Мен бұл жағдайға теріс қараймын. Бұл объектіні жеке компания салған, бірінші қабаттағы орындар шағын және орта бизнестерге сатылған, сатып алу-сату келісімдері нотариус арқылы расталған. Қазіргі таңда жергілікті тұрғындарға бұл бизнес денсаулық сақтау және сауда саласында қызмет көрсетеді және басқа да қызметтер ұсынады. Енді осы жергілікті кәсіпкерлер өте қиын жағдайға түсті. Бала-шағам болатын, мен оларға «Атамекен» Ұлттық кәсіпкерлер палатасына баруға кеңес бердім. Қателеспесем, олар осы жағдаймен айналысады, – деді әкім.

Талғат Омар