Әуежай директорының айтуынша, қызметкерлердің барлық келеңсіздігі қызмет ішіндегі тексерумен байланысты, оны көбісі өте алмайды. 

Орал әуежайының өрт сөндіруші-құтқарушысы Сәбит Мурзағалиев әуежайдың өртке қарсы қызметінде 2019 жылдан бері қызмет етіп келе жатқанын айтты.

– Әуежайға алғаш рет 1993 жылы жұмысқа тұрып, 2005 жылға дейін жұмыс істеп, жұмыстан шықтым. Ол 2019 жылы оралды. Қазір мен көптеген мемлекеттік органдарға хабарластым, өйткені әділетсіздік орын алған кезде үндемей отыра алмаймын», — деді Мұрзағалиев.

Өрт сөндірушінің айтуынша, барлығы 2023 жылдың ақпан айында әуежай басшылығы ауысқан кезде басталған.

Айта кетейік, 2023 жылдың ақпан айынан бастап «Орал халықаралық аэропорты» ЖШС иесі «Орал аэропорты холдингі» ЖШС болып табылады, оның үш тең ​​меншік иесінің бірі Ресейдегі аймақтық әуежайларды басқаратын ресейлік ірі холдинг «Ретранс» АҚ ресейлік компаниясы болып табылады.

– Осыдан кейін жұмыс нашарлап кетті, көбі адами қарым-қатынас болмағандықтан жұмыстан шығып кетті. Күзде өртке қарсы қызметтен тазалаушы алынып тасталды, олар қызмет бастығынан тегі Бородин деп сұрай бастағанда, тазалаушы неліктен алынып тасталды? Ол: «Мен осылай қалаған едім», - деп жауап берді. Мұндай даулар мен келеңсіздіктер үнемі болып тұрады. Содан кейін еңбек өтілі үшін қосымша төлемдер алынып тасталды. Бірде жиналыс кезінде дау басталып, қызмет басшысы бір бума қағаздарды алып: «Кімге ұнамаса, таста, өз еркіңмен жаз» деген сөздер жазылған қағазды еденге лақтырып жіберген. Прокуратураға шағымданамыз десек, ол: «Қалаған жеріңе арызыңды бер», – деп жауап берді Мұрзағалиев.

Сәбит Мұрзағалиев 2024 жылдың 9 наурызында өрт сөндірушілер мен құтқарушылар ауысым бастығының кабинетінде болған кезде оның үстелінен жұмыс уақытының таблицасын көріп, онда ауысым бастығының туыстарының аты-жөнін байқағанын, олар ауысымдағыдай жазылған. бірақ іс жүзінде олар сол күндері жұмыс істемеді. (Мурзағалиев есеп карточкасының суретін берді – автордың ескертпесі).

«Мен мұны көріп, одан: «Неге ұрлық жасайсың?» деп сұрадым. Орынбасарын кінәлай бастады, кейін қашып кетті, ештеңеге жауап бермеді», — дейді Сәбит Мұрзағалиев. «Осы орайда біз әуежай директоры Рустам Биктимировке барып, жұмыс уақытын арамдықпен жүргізген адамды неге ұстайтындарын сұрадық. Директор қатаң сөгіспен жазаланып, жалақысы ұсталды деп жауап берді.

Бірақ ең бастысы, Мұрзағалиевтің айтуынша, адам жетіспеуінен Орал әуежайы өрт қауіпсіздігіне толық кепілдік бере алмайды.

- Бүгін, мысалы, маусымның 17-сі ауысымда бір ғана вагон болса, үшеуі болуы керек еді. Түскі асқа біреу шақырылды, бірақ ауысымда үш көлік әрқашан дайын болуы керек - немесе әуежай жабылуы керек. Бірдеңе бола қалса, өртті кім сөндіреді? «Бұл ұлттық қауіпсіздік», - деді Мұрзағалиев.

Өрт сөндіруші-құтқарушы арызында өзінің барлық талаптарын көрсетіп, Батыс Қазақстан еңбек инспекциясы жөніндегі басқармасына, көлік прокуратурасына және экономикалық тергеу департаментіне жолдаған. Барлық мемлекеттік органдардың ішінен тек Еңбек инспекциясы ғана Мурзағалиевке еңбек өтілі үшін қосымша төлемді алып тастау туралы шағымның негізді екенін айтып, әуежай басшылығына қағаз жіберген. Барлық басқа мемлекеттік органдар Мурзағалиевтің шағымдары олардың құзыретіне жатпайды деп жауап берді.

Қазіргі таңда Сәбит Мұрзағалиев Батыс Қазақстан облысы әкімінің қабылдауына жазылып, Ұлттық қауіпсіздік комитетінің облыстық департаментіне хабарласпақшы. 

Мурзағалиевтің барлық айыптауларына Орал әуежайының директоры Рустам Биктимиров әуежай басшылығының 2024 жылдың мамыр айынан бастап өртке қарсы қызмет қызметкерлерін толық тестілеуден өткізе бастағанымен байланысты деп жауап берді.

«Осыдан кейін бірден ол (Мурзағалиев – автордың ескертпесі) ауру демалысына шықты, өйткені ол өтпейтінін түсінді», - деді Биктимиров.

Әуежай директорының айтуынша, 2023 жылдың ақпан айында олар Орал әуежайына келгеннен кейін бұрынғы басшылардың құжаттарын бірден талдай бастаған.

- Біз үшін бақылаушы орган болып табылатын Қазақстанның Авиация әкімшілігі және Азаматтық авиация комитеті бар, олардың барлығы бізді бақылайтын Қазақстан Көлік министрлігіне бағынады. Қазақстанның авиациялық әкімшілігі бізді тексеру парақтары арқылы тексереді, көліктердің, жабдықтардың, қызметкерлердің санын және т.б. Бізге дейін әуежайға 27 сын айтылды, бірнеше мысал келтірейік: арнайы көліктерде өрт сөндіргіштер жоқ, көбік концентратының сапа сертификаты және оның өрт сөндіруге жарамдылығы қарастырылмаған. Өрт сөндірушілер жасанды ұшу-қону жолағына 180 секундтың орнына 240-300 секундта жетті. Пікірлер көп болды, енді екеуі қалды: біріншісі өрт сөндіру көліктерінің қызмет ету мерзімі, бізде 2 ескі көлік бар (10-12 жаста), ал біз 2 жаңасын алдық, екіншіден, кескіш құралдың бір жинағын сатып алдық. ұшқын пайда болмас үшін фюзеляжды ашыңыз. «Осының бәрін біз бір жылдың ішінде жасадық», - деді Биктимиров.

– Мен басқа иелер туралы жаман айтқым келмейді, бірақ жұмыс киімдерінің толық жиынтығы да жоқ еді – бұл шындық, біз оны сатып алдық. Біз арнайы киім сатып алып, арнайы техника мәселесін шеше бастадық, бірақ үлкен мәселе бар – адамдар оны қалай пайдалану керектігін білмейді. «Біз қызметкерлерді тестілеуді және оқытуды бастадық», - деді директор.

Рустам Биктимировтің айтуынша, тестілеу осыдан кейін басталған. Оны әрбір қызметкердің жеткізгені бейнежазбаға түсіріледі, бұл болашақта шағымдарды болдырмауға көмектеседі.

– Неліктен қазір жағымсыздықтың елеулі толқыны бар? Өйткені жасы үлкен қызметкерлеріміздің кейбірі емтиханнан екі рет өте алмай қалды. Олардың арасында: «Бұрын жұмыс істедік, жаңа техника керек емес еді, өрт сөндірушілер де керек емес еді, үш күнде жұмыс істей аламыз, мазаламаңыз, болды» деп айтатындар да бар. Бірақ бізге қандай ұшақтың қонуына байланысты қалыптасатын өрттен қорғау талабы бар.

Егер бұл үлкен Boeing 767 немесе 747 болса, онда персоналы бар бірнеше үлкен көліктер кетуі керек, сондықтан біз қызметкерлерден табиғи түрде сұрай бастадық: сіз уақытында болуыңыз керек, жеңдеріңізді жайып алуыңыз керек, комбинезон киіңіз және т.б. . Алғашында сұрақтар орыс тілінде болғандықтан жанжал басталды. «Сұрақтарды қазақша беріңдер» деп, принципсіз айта бастады. Мен түсінемін, ішкі қайшылық бар, иесінің бір бөлігі Ресейден. Барлық сұрақтарды қазақ тіліне аудардық, нәтижесінде қызметкерлердің біразы еңбек демалысына шықты. Мүмкін олар бірдеңе күткісі келеді, бірақ шын мәнінде, егер адам емтихан тапсырса, оған сұрақ болмайды», - деді Биктимиров.

Адамдардың жетіспеушілігіне қатысты Рустам Биктимиров кейбір ауысымдарда шынымен де ұзақ мерзімді еңбек демалысына кеткендер барын, енді басшылық көбірек адамдарды шақыруға мәжбүр екенін айтты.

- Қазіргі уақытта біз штаттан артық адамдарды қабылдауды шештік - бұл 65 адам болады, өйткені егер адамдар осылайша ширықса, онда олар келіп емтихан тапсыра алмайтынын түсінеміз.

Жұмыс өтілі үшін төленетін қосымша төлемдерге қатысты Биктимиров Орал әуежайына жаңа басшылық келген кезде өрт сөндірушілердің жалақысы әртүрлі екенін анықтағанын түсіндірді.

- Бір өрт сөндірушінің жалақысы – 90 мың теңге, екіншісі – 103, үшіншісінің жалақысы – 80 мың теңге. Біз талдау жасай бастадық және бәрінің жалақысы көтеріліп жатқанын көрдік», — деді Биктимиров. 

Осыдан кейін әуежай басшылығы жүргізушілерді өрт сөндірушілерден бөлек санатқа бөліп, барлығына бірдей жалақы мен сыйақы мөлшерін белгіледі.

- Ең жоғары жалақыға қарап теңестірдік. Шілде айынан бастап олардың жалақысын өзгерттік. Бұрын қарауыл бастығы 113 мың теңге алса, қазір 162 мың алады. Жасақ командирі 104 мың алды, қазір 148 мың», — деді Рустам Биктимиров.

Өрт сөндірушілер ауысым бастығынан байқаған уақыт кестесіне қатысты Рустам Биктимиров осыған байланысты әуежай басшылығы тексеру жүргізіп жатқанын түсіндірді.

- Біздің уақыт кестесі айдың соңғы күндерінде өте күрделі жүйе бойынша толтырылады. Ол (өрт сөндіру қызметінің басшысы – автордың ескертпесі) шынымен қателескен, біз тексеріс жүргізіп, оның қызметтік нұсқаулығына сәйкес үстемақысынан айырып, сөгіс жарияладық», - деп түйіндеді Биктимиров.

Талғат Омар